politycy do obozów precz z usa
  λaůrencâ Fedorcyk - (â)mazofskê kozoctfo
 
Mazowszańska Kozaczyzna

Kozaczyzna zwykła być kojarzona z Ukrainą, Rosją, ewentualnie ludami azjatyckimi. Tymczasem w starych kronikach Rzeczypospolytej niekiedy natrafiamy na zagadkowe świadczenia o "litewskich Kozakach", "Jatwieżów (..) kozactwy drapieżnymi", "kozakach" pod dowódźtwem Muko Prussaka z Warmii itp., którzy harcowali na pograniczu mazowiecko-prusko-ruskim. Owe świadczenia datowane są przez autorów na XIII-XIV w., podczas gdy pierwsze ruskie wzmianki dotyczą dopiero II poł. XIV-XV w. Otóż początki owych szajek kozackich (a ich sposób życia odpowiadał definicji "kozakowania", znanej ze świata azjatyckiego, a oznaczającej swobodnego rabusia, który najmował się na żołnierza, drużynnika, albo tworzył swoje własne "ordy") sięgają jeszcze Państwa Masława. Jego wojsko składało się z Mazowszan, sprzymierzonych z "pogany" - Prusami, Jaćwieżą. A po upadku tegoż Państwa niedobitki tej armii zasiliły grupy Waregów (berserkerów?), którzy wcześniej przyszli z księciem ruskim Jarosławem "na Mazowszany". Pogranicze mazowiecko-prusko-ruskie było wtedy terenem silnej dyfuzji kulturalnej, wcześniej kształtowała się tu tzw. Гольтескіфія (por. np. teorie o tzw. Golędzi ruskiej). Jak wykazuje J. Bieniak w swych studium nad Państwem Masława, ziemie prusko-jaćwieskie były dawnym obiektem rywalizacji, a nawet przyczyną wojną pomiędzy Mazowszem a Rusią. Grodem głównym Kozaków mogło być Stare Bródno, gdyż jak pisze Bieniak w II wyd. swego dzieła, Płock został wykluczony z tej roli w świetle najnowszej archeologii (sam Bieniak absolutnie nie jest autorem teorii o mazowieckiej Kozaczyznie). Stąd nie dziwi wieloletnie rozróżnianie w źródłach ruskich "Mazowszan" i "Lachów", a w litewskich - "narodu polskiego i mazowieckiego", por. np. "Giedyminowych kozaków (...)ozdobnie a świetno przybranych, przyjechała do Krakowa roku 1325; a za nią i przed nią i w koło niej possag jej, więźniowie narodu Polskiego i Mazowieckiego, z niewolej Litewskiej wypuszczeni, tak mężczyzna jako białegłowy". Przy okazji białogłów, warto nadmienić o wyśmiewanej często teorii, jakoby nazwa Mazowsze wzięła się od Amazonek, gdyż tu sytuowano niekiedy "kraj kobiet". Wawrzykowska- Wierciochowa pisze: "O kobietach walczących z mieczem w dłoni pod chorągwiami Miecława opowiada legendy Gall. (…) się ówczesnym obyczajem dawnym pod chorągiew Masława i wstępnym bojem walczyły, inne służyły czynnie za placem boju, wspierając wojów". Również mamy na Mazowszu parę legend o jaćwieskich wojowniczkach (córka Kumata-Cetynia, Jadźwinka i najodważniejszy z Kurpiów) czy galindzką legendę o buncie kobiet, które sprzeciwiały się obyczajom, związanym z zapobieganiem epidemii głodu (zabijanie dzieci oraz....obcinanie piersi) i, doprowadziwszy do klęski swego plemienia, założyły własną krainę. Jednak najbardziej interesująco w danym kontekście przedstawiają się źródła ruskie, głównie tzw. byliny. Ich częsty motyw stanowi pojedynek staroruskiego bohatera z przeciwnikiem - w czystym polu. Przeciwnikami bywają też kobiety - tzw. "Polanice" - nigdy nie są one Rusinkami. Zazwyczaj są to córki "króla ziemi Politewskiej" albo po prostu "Polanica ziemi Lachowinskiej". Ów motyw może stanowić echo wojen mazowiecko-ruskich o Prusy (Golędź). Należy wspomnieć iż w obiegu ówczesnego języka staroruskiego nie było jeszcze terminu "kozakować", lecz czasownik "polakować" - jeździć w czystym polu w poszukiwaniu godnego przeciwnika do pojedynku.
Jak zatem widzimy, Kozactwo mazowieckie (mazowszańskie) można wyodrębnić jako kolejną, obok azjatyckich "ord kozaczych", Kozaków zaporoskich i rejestrowych czy grodowych oraz Kozaków dońskich, terskich, uralskich czy wołżańskich - grupę Kozaczyzny.

λaůrencâ Fedorcyk, Stare Brϫdno 2018

***
 
znakiem dopełnienia wart przytoczenia artykuł pt."Еще раз об этимологии рус. мазурик ‘мошенник’ (в свете культурно-языкового образа мазура в славянских традициях)", gdzie są przykłady najstarszego folkloru kozaków kazachskich - tam zamiast archetypicznych kozaków-morskich rozbójmników mamy do czynienia z "mazuruszkami". Tam też o Mazurach w gwarach ofeńskich, które wywarły wpływ na gwarę warszawską i "tajną mowę" kozackich lirników-"szapowałów"
 
 
 
 
aurora

***

Krótki wyciąg z dziejów Mazowsza

[Polityka historyczna zawsze służy konstruowaniu albo dekonstrukcji legend. Interpretacji. Czasem już po krótkim czasie sami siebie nie poznajemy w tym, co ma być rzekomo wspomnieniem o nas i naszych czynach. Nie poznajemy przodków, a ktoś obcy opowiada nam rzekomo nasze dzieje. Tworzą nam historie, dzieje, legendy, komercjalizują idee. A potem będą oczekiwać na apelach, kozetkach albo publicznych procesach, że opowiemy o sobie ich słowami, ich kodem kulturowym. A gdy będziemy mieli czelność dorabiać sobie własne legendy, to nazwą bluźniercami. I bez znaczenia będzie, czy zechcemy być barbarzyńcami czy nadludźmi].

Okres początkowy – Amazovia. Wędrówki plemion scytyjskich i germańskich [kobiece pochówki z bronią]. êchïdnā – „matka Scytów” – późniejsza patronka Varśêvy.

(â)mazofskê kozoctfo.

XI wiek - Walka Masůafa

Pacyfikacja (â)Mazovïï przez Polszczan. Część ludności przesiedla się na pogranicze bałtyckie. Część kontunuuje „kozakowanie w czystym polu” na ziemiach wschodnich (por. staroruskie byliny, fragm. kronikarskie o napadach „litewskich kozaków”)

XIII-XIV – okres państwowości mazowieckiej i kształtowania narodu maz. [szerzej o tym u badaczy Russockiego i Samsonowicza]

Od XV – proces włączania (â)Mazovïï do Korony. Walka kulturowa mazowszańsko-koroniarska (utwory satyryczne, folklor, tworzenie się wzajemnych stereotypów ludowych i językowych). Odrębne prawodawstwo mazowieckie. Częściowa asymilacja. Ucieczka na „Dzikie Pola” jako protest przeciwko wzrostowi ucisku feudalnego i magnackiej polityce kolonialnej. Pojawienie się pierwszych znanych Mazowszan wśród Kozaków (Muko Prussak, K. Kosiński, Jakób Obłom – Warszawiak, organizujący pod Łomżą oddziały buntowników, wspomagające rebeliantów S. Naliwajki, W. Kozłowski, I. Podkowa, O. Hohoł, ojciec B. Chmielnickiego, Ł. Kapusta, S. Caliński) [por. λysta mazovâkȣf: https://mazoviaki.prv.pl/ )

Wyodrębnianie się kultury kurpiowskiej – „Rzeczpospolitej bartniczej”  - początkowo obejmującej wszelakych budników od Puszczy Galindzkiej poprzez Zieloną i Białą, aż do Kamienieckiej i Kampinowskiej (później obszar oddziaływania się zawężył)

Po upadku Kozaczyzny – inny kierunek mazowszańskiego osadnictwa – tzw. Mazurzy na Południu Polski i na tzw. Kresach wsch. Rebelizowanie przezeń miejscowej ludności (Kostka-Napierski, J. Szela [rabacja w tradycji nosiła nazwę „rzezi mazurskiej”], E. Dembowski [tzw. powstanie krakowskie], potem paru M. w szeregach „Machnowszczyzny” [K. Cieślarz, Brzostek, ataman „Mucha”])
 
Varśâva i jej kozaki, Polskie Państwo Podziemne i Powstanie, Odbudowa Stolycy, kontrkultura bazarowa

Nïhïλgêvaλtystycnā (â)Mazovâ

 
***

25//26.09.2023

XIX-pocz. XX-go wieku. Okres formowania się idei tożsamościowych, niepodległościowych, okres naiwno-nadętego mesjanizmu w Polsce i na Ukrainie, okres formawania się nowoczesnej myśli anarchistycznej i nihilistycznej w starciu z Imperiami. A na Mazowszu? Czy tam były swojskie dzieła, myśli przewodnie naszej sprawy? Powstały pierwsze opisania dziejów Mazowsza, pochodzenia etnicznego Mazowszan i czasów niepodległości Księstwa Mazowieckiego (np. praca F. Kozłowskiego). W sferze ideologicznej natomiast warto wyróżnić Jana Hempla (Ôn Hempeλ). Jego „Kazania Piastowe” to ostra krytyka wszelakiej niewolniczej mentalności, „idei Pana i raba” – tego wszystkiego, co przyniosły ze sobą religie i państwo.
„Z dwóch stron potężne szły armje królewskie, armje jedynego wroga; a my, jak wysepka wolności ostatnia, znaleźliśmy się między niemi; jak ostatni łan niezdeptanego zboża, (...)  Swobodną, gościnnie otwartą wsią na mazowieckich rozrzuciliśmy się równiach (...) Cóż dziwnego, że żelazne kopyta armji jedynego Pana wdeptały w ziemię kłosistą wolność naszą?” (s. 116)
Hempeλ propaguje idee „bezpańskości”, „bezprawności” i „samodzielności”, krytykuje pustą obrzędowość, pokorę, biurokrację, zatwierdzone odgórnie prawodawstwo i wszelkie stosunki oparte na „panowaniu” (czy to metafizycznego, czy realnego władcy bądź kapłana). Jego idee to swoista, mazowszańska III droga między absolutystycznym Bogiem wraz z jego pokorną trzódką a zarozumiałym Szatanem, który też pragnie panować. Głosi natomiast: „Nie będziesz miał bogów cudzych prócz siebie samego. (...) Niczyjej władzy nad sobą nie uznasz i nikomu nie przyrzeczesz ślepego posłuszeństwa.(...) Bliźniego twego do jarzma nie zaprzęgniesz i rozkazywać mu nie będziesz” (s. 202-203). Podobnie jak późniejsi „Zadrużanie” ze Stachniukiem i Wacykiem na czele, wychwala on przedchrześcijańską przeszłość i uznaje kulturę chrześcijańską („semicko-egipską”) za obcą nam – czyni to jednak bez kolektywistyczno-narodokratycznej tendencji tych ostatnich.
Jego twórczość stanowi ostrą odpowiedź na wszelakie romantyczno-mesjanistyczne porywy, choć ma tyż słabsze strony, np. naiwna koncepcja „piastowskiej gościnności” jako rodzimej zasady etycznej, własne wizje „miłości bliżniego jako miłości Ja i Wszechświata”, idealizacja dziedzictwa indyjskiego (owszem, hinduizm także u mnie odegrał istotną rolę w kształtowaniu światopoglądu, ale starożytne Indie to jednak twór państwowy i ciężko feudalny, o wiele bardziej zamordystyczny niż późniejsze Księstwo Mazowieckie czy Rzeczpospolita Bartnicza na Kurpiach), zbyt łagodne podejście do Mickiewicza, czy dziwaczny pasaż „Potym do uczty zasiedli [przodkowie], do uczty bezmięsnej na pamiątkę owej zahimalajskiej krainy gorącej, gdzie mięsnych nie znano pokarmów” (s. 72). Nie ujmuje to jednak istotnemu wkładu w rozwój buntownej myśli mazowszańskiej.

 
 
  Dzisiaj stronę odwiedziło już 1 odwiedzający (1 wejścia) tutaj!  
 
Ta strona internetowa została utworzona bezpłatnie pod adresem Stronygratis.pl. Czy chcesz też mieć własną stronę internetową?
Darmowa rejestracja